Elektrokonvülsif terapi (EKT), genellikle diğer tedavilere yanıt vermeyen şiddetli majör depresyon veya bipolar bozukluğu olan hastalarda kullanılan bir tıbbi tedavidir. EKT, hasta anestezi altındayken beynin kısa süreli elektriksel uyarımını içerir. Genellikle bir psikiyatrist, anestezist ve hemşire veya doktor asistanından oluşan eğitimli uzmanlardan oluşan bir ekip tarafından uygulanır.
EKT işe yarıyor mu?
Kapsamlı araştırmalar EKT’nin majör depresyonun hafifletilmesinde son derece etkili olduğunu bulmuştur. Klinik kanıtlar karmaşık olmayan ancak şiddetli majör depresyonu olan bireylerde, EKT’nin hastaların %80’inde önemli bir iyileşme sağlayacağını göstermektedir. Ayrıca bipolar bozukluk ve şizofreni gibi diğer ciddi ruhsal hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır. EKT bazen bir kişinin giderek daha fazla ajite olduğu ve tepkisiz hale geldiği bir durum olan katatoni tedavisinde de kullanılır.
EKT, genellikle ilaçlar ve psikoterapi gibi diğer tedaviler işe yaramadığında kullanılır. Ayrıca, intihar riski gibi durumun ciddiyetinden dolayı hızlı tedaviye ihtiyaç duyan kişiler için de EKT kullanılır.
Amerikan Psikiyatri Birliği, Amerikan Tıp Birliği, Ulusal Mental Sağlık Enstitüsü ve Kanada, İngiltere ve diğer birçok ülkedeki benzer organizasyonlar tarafından EKT’nin ciddi mental hastalıkların tedavisindeki etkinliği kabul edilmektedir.
EKT, ciddi mental hastalık epizotlarının tedavisinde çok etkilidir, ancak ileride hastalığın tekrarlamasını önlemez. Sonuç olarak, EKT ile tedavi edilen çoğu hasta bir tür sürdürüm tedavisine ihtiyaç duyar. Bu tipik olarak ilaç ve/veya psikoterapi veya bazı durumlarda devam eden EKT tedavilerini içerir.
EKT Uygulanırken Hangi Adımlar İzlenir?
Bir EKT tedavisi serisine başlamadan önce, hasta kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirme, tıbbi muayene ve bazen kalp sağlığını kontrol etmek için temel bir kan testi ve bir elektrokardiyogram (EKG) yapılmalıdır.
Bilgilendirilmiş onam, sürecin bir diğer önemli bir parçasıdır. EKT uygulanmadan önce yazılı bilgilendirilmiş onam vermelidir. Kişinin kendisi için karar veremeyecek kadar hasta olduğu durumlarda, onay süreci devlet yasalarına tabidir (örneğin, mahkeme tarafından atanmış bir vasi).
Hastalar ve aileleri, belirli bir tedavi kararı vermeden önce psikiyatristle tüm tedavi seçeneklerini görüşmelidirler. Yazılı onay vermeden önce, prosedür ve her tedavi seçeneğinin potansiyel faydaları, riskleri ve yan etkileri hakkında tam olarak anlamak için yeterli bilgi verilmelidir.
Bir hasta tipik olarak haftada iki veya üç kez, semptomların şiddetine ve tedaviye ne kadar hızlı yanıt verdiğine bağlı olarak toplam 6 ila 12 EKT tedavisi alır.
Her tedavi sırasında hastaya genel anestezi ve kas gevşetici verilir ve elektrotlar belirli noktalara yerleştirilir. Hastanın beynine kısa süreli kontrollü bir elektriksel uyarım serisi uygulanır. Bu beyin içinde yaklaşık bir dakika süren bir nöbetin oluşmasına neden olur.Hasta işlem sırasında uyur ve küçük bir cerrahiden uyanmış gibi uyanır.
Psikiyatrik bozukluklar için kapsam sunan çoğu sigorta planı, EKT maliyetini en azından kısmen karşılamaktadır.
Riskler ve Faydalar Nelerdir?
Herhangi bir tıbbi prosedürde olduğu gibi, EKT’nin de bazı riskleri vardır. EKT tedavisi geçici hafıza kaybı ve geçici öğrenme güçlüğü ile ilişkilendirilmiştir. Bazı kişiler tedaviden önceki haftalarda veya daha önce meydana gelen olayları hatırlamakta zorluk yaşayabilirler. Çoğu durumda, hafıza sorunları birkaç ay içinde düzelir. Ancak bazı hastalar daha uzun süreli sorunlar, hatta kalıcı hafıza kayıpları görülebilir.
EKT için gerekli olan genel anestezinin riskleri, diğer prosedürlerde (örneğin küçük cerrahi müdahaleler) anestezi kullanıldığında olduğu gibidir. EKT’nin en sık görülen yan etkileri arasında bulantı, baş ağrısı, yorgunluk, karışıklık ve birkaç dakika ila saatler arasında sürebilen hafif hafıza kaybı bulunur.
Bu riskler, etkili olmayan şekilde tedavi edilen ciddi psikiyatrik bozuklukların sonuçlarıyla dengelenmelidir. Bazı hastalar için EKT riskleri, ilaç tedavisine devam etmenin risklerinden daha az olabilir. EKT, ilaçlardan daha hızlı çalışabilir. Özellikle bir hasta intihar eğiliminde ise, ilaçlara cevap vermiyorsa veya ilacın yan etkilerine tolerans gösteremiyorsa EKT faydalı olabilir.
Kaynak: American Psychiatric Association, Physician Review
William McDonald, M.D., Chair, APA Task Force on ECT
Laura Fochtmann, M.D., M.B.I., member, APA Task Force on ECT
Other Members of the APA Task Force on ECT
January 2023
Be First to Comment